कॅस्ट्रोची मैत्रिण

कॅस्ट्रोची मैत्रिण

फायडेल कॅस्ट्रो गेले त्याच्या काही महिने आधी त्यांची मैत्रिण वारली. तिचं नाव नटालिया रेवेल्टा. मैत्रिण म्हणजे तिला कॅस्ट्रोपासून एक अलिना नावाची मुलगी होती. नटालिया ऊर्फ नॅटी गाजावाजा न होता कबरीत पोचली. अंत्यसंस्काराच्या वेळी फायडेल कॅस्ट्रो हजर राहिले नाहीत.

फायडेल कॅस्ट्रो गेले त्याच्या काही महिने आधी त्यांची मैत्रिण वारली. तिचं नाव नटालिया रेवेल्टा. मैत्रिण म्हणजे तिला कॅस्ट्रोपासून एक अलिना नावाची मुलगी होती. नटालिया ऊर्फ नॅटी गाजावाजा न होता कबरीत पोचली. अंत्यसंस्काराच्या वेळी फायडेल कॅस्ट्रो हजर राहिले नाहीत.

फायडेल रंगेल होते असा आरोप केला जातो. फायडेलना हज्जारो बायका होत्या असं त्यांचे विरोधक (अमेरिकन, कम्युनिझमविरोधी) कुत्सीतपणे लिहीत असत. हज्जारो किंवा एकापेक्षा अधिक स्त्रियांशी संबंध असणं ही गोष्ट मोठी गंमतीची आहे. अमेरिकन समाजात सर्रास अनेक स्त्रियांसी असे किंवा तसे संबंध ठेवले जातात. कधी ते चोरून असतात तर कधी ते पैसे देऊन ठेवले जातात. असे संबंध ठेवणारा माणूस नामांकित असेल आणि माध्यमं त्याच्या मागे लागली तर अशा संबंधांबद्दल लोकं नाकं मुरडू लागतात. तिकडं फ्रान्समधे मित्तराँ यांना एक न लग्नाची बायको होती,तिला मुलगीही झाली होती.  ते सारं बरीच वर्षं गुप्त राहिलं. ते जाहीर झालं तेव्हां बोंबाबोंब झाली नाही. अनौरस मुलं हे पाप आहे असं फ्रेंच समाज मानत नाही.

एकापेक्षा अधिक स्त्रियांशी संबंध असणं याला कधी कौतुकानं रंगेलपणा असं म्हटलं जातं आणि कधी त्याच्यावर अयोग्यतेचा शिक्का बसतो. त्यातही गंमत अशी की एकाद्या स्त्रीनं अनेक माणसांशी संबंध ठेवणं मात्र समाज मान्य करत नाही. जगभर.

कृष्णाचे अनेक स्त्रियांशी संबंध होते हे भारतीय माणूस  महाभारतातून समजून घेतो.  द्रौपदीला पाच पती होते हेही महाभारत या महाकाव्यात भारतीय माणूस समजून घेतो. अर्थात फक्त महाभारतापुरतं.

कॅस्ट्रो रंगेल बिंगेल होते असे पुरावे नाहीत. पहिला लग्न, नंतर नॅटीशी संबंध आणि नंतर एक लग्न येवढाच स्त्रियांशी असलेला संबंध नोंदला गेलेला दिसतो.

नॅटी दिसायला सुंदर होत्या. त्यांचे निळे डोळे फार आकर्षक होते. एकदा अर्नेट हेमिंग्वे हे कादंबरीकार कॅस्ट्रोंना भेटायला गेले होते. तिथं त्याना नॅटी भेटल्या. नॅटींचे डोळे आणि त्यांचं सौदर्याचं कौतुक हेमिंग्वेनं केलं. हेमिंग्वेलाही कॅस्ट्रोचा हेवा वाटला.

ओरलँडो फर्नांडिझ हे त्यांचे पती एक यशस्वी आणि श्रीमंत डॉक्टर होते. समाजातल्या ऊच्च थरात त्यांचा वावर होता. पण ऊच्चभ्रू समाजात वावरण्यात त्यांना आनंद वाटत नसे. तो काळ १९५०च्या आसपासचा होता. बॅटिस्टाचं राज्य होतं. प्रचंड भ्रष्टाचार होता. पोलिस म्हणजे गणवेशातले गुंड होते. शोषण आणि विषमता होती. गरीबांना लुटलं जात होतं. नॅटीला ते सारं आवडत नसे. त्याच काळात कॅस्ट्रो यांचा ऑर्टोडॉक्स हा पक्ष उदयाला आला. या पक्षानं गरीबांची बाजू घेऊन बाटिस्टाविरोधात लढायला सुरवात केली. नॅटी त्या पक्षाकडं, त्या विचाराकडं, एक नेता म्हणून कॅस्ट्रो यांच्याकडं आकर्षित झाल्या. त्यांनी आपल्याजवळचे पैसे, दागदागिने, जवाहिर वगैरे  चळवळीला दिले. चळवळीवर बॅटिस्टा यांचा राग होता. धरपकड, तुरुंगवास, मारहाण ही शस्त्रं बाटिस्टा वापरत होता. अशा वेळी नॅटीनी आपलं घर कॅस्ट्रो आणि त्यांच्या सहकाऱ्यांना वापरायला दिलं. भूमिगत कार्यकर्ते त्यांच्या घरात गपचूप भेटत, अभ्यासवर्ग घेत असत. घराची एक चावी त्यांनी बिनधास्त चळवळीच्या स्वाधीन केली होती. या उद्योगांमुळं त्यांना आणि त्यांच्या पतीनाही त्रास होण्याची दाट शक्यता होती. पण तिकडं नॅटीनी दुर्लक्ष केलं.

एकदा नॅटीचं दर्शन कॅस्ट्रोना झालं आणि तिथं ते नॅटीच्या प्रेमात पडले. पहिल्या दर्शनातलं प्रेम. आपल्या एका मित्राकरवी ते नॅटीला भेटले. त्यांच्या भेटी सुरु झाल्या. प्रेमपत्रांची वाहतूक सुरु झाली. प्रेम सुरु असतानाच १९५३ साली कॅस्ट्रोना तुरुंगवास घडला. तुरुंगातही प्रेमपत्रांची देवाणघेवाण सुरु होती. नॅटी प्रेमपत्राबरोबरच दोस्तोवस्की, फ्रॉईड, कार्ल मार्क्स यांची पुस्तकं कॅस्ट्रोना पाठवत असे. असं म्हणतात की या वाचनानंतर कॅस्ट्रो मार्क्सवादी-कम्युनिष्ट झाले.

यातली काही पत्रं कॅस्ट्रोंची पत्नी मिर्टा दियाज बलार्ट यांच्या   हाती लागली. त्या भडकल्या. संबंध बिघडले. फायडेल या आपल्या मुलासह त्या वेगळ्या झाल्या.  हे सारं कॅस्ट्रो तुरूंगाबाहेर आल्यानंतर घडलं. तुरुंगाबाहेर पडल्यानंतर कॅस्ट्रोंचा सत्तेविरोधातला लढा अधिक जोमानं सुरु झाला. क्यूबाबाहेर जाऊन ते लढा चालवत होते. याच काळात, १९५५ साली  काही महिने नॅटींबरोबर कॅस्ट्रोनी घालवले आणि तिथंच त्या गरोदर राहिल्या. पण ही गोष्ट त्यानी कॅस्ट्रोना सांगितली नाही. मुलगी झाल्यावर यथावकाश नॅटीनी कॅस्ट्रोना ही खबर दिली. कॅस्ट्रोनी लग्न करण्याचा प्रस्ताव ठेवला. परंतू कॅस्ट्रो क्यूबात परत येतील की नाही, ते जिवंत तरी राहतील की नाही याची शंका वाटल्यानं नॅटीनी लग्नाला नकार दिला.

इकडं कॅस्ट्रोंबरचे प्रेमसंबंध आणि मुलगी होणं या गोष्टी उघड झाल्या. नॅटीचे पती वैतागले. त्यांनी नॅटीला घटस्फोट दिला. आधीची मुलगी नटाली आणि पती दोघं अमेरिकेत पळाले. नॅटी कॅस्ट्रोंपासून झालेली मुलगी अलिनासोबत क्यूबात राहिल्या. अलिना १० वर्षाची होईपर्यंत तिला आपण कॅस्ट्रोची मुलगी आहोत हे माहित नव्हतं. क्यूबा स्वतंत्र होऊन तिथं कॅस्ट्रोची राजवट सुरु झाली होती. आपल्या देशाचा अध्यक्ष हा आपला बाप आहे हे अलिनाला माहित नव्हतं. ते जेव्हां कळलं तेव्हां ती वैतागली आणि कॅस्ट्रोना शिव्याशाप देत ती अमेरिकेत निघून गेली, तिनं एका पुस्तकात कॅस्ट्रोना जाम बोल लावले. तिनं आईशी संबंधही तोडले.

कॅस्ट्रो राष्ट्राध्यक्ष झाल्यावर आपण क्यूबाची फर्स्ट लेडी होऊ, कॅस्ट्रो आपल्याशी लग्न करतील अशी नॅटीची अपेक्षा होती. कॅस्ट्रो बदलले. त्यांनी नॅटीशी संबंध तोडले. नवं लग्न केलं. नॅटीनं कॅस्ट्रोचं सरकार असूनही  फायदा न घेता नोकऱ्या करून आपल्या मुलीचा सांभाळ केला. कॅस्ट्रोचा भाऊ राऊल हा उपराष्ट्रप्रमुख होता. त्यानं फायडेलना न सांगता गपचुप नॅटीची काळजी घेतली.

२०१५ साली मृत्यू होईपर्यंत नॅटी एकांतवासात जगल्या. अलिना निवळली, ती जमेल तशी आईची भेट घेऊन तिच्यासमवेत काही काळ व्यतीत करत होती. शेवटल्या दिवसात ती आईबरोबर होती.

नॅटीनी कधीही कॅस्ट्रोना दूषणं दिली  नाहीत. कॅस्ट्रोंनी लिहिलेली पत्रं एका खोक्यात त्यांनी जपली आणि त्या आठवणीवर त्या जगल्या.

।।

 

 

One thought on “कॅस्ट्रोची मैत्रिण

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *