निळू दामले

I AM THE CENTRAL PARK JOGGER By TRISHA MEILI Pub. Scribner. || त्रिशा मेली या इनव्हेस्टर बँकर स्त्रीनं हे पुस्तक लिहिलंय.  १९८९ साली न्यू यॉर्कच्या सेंट्रल पार्कमधे एका जॉगिंगला गेलेल्या स्त्रीवर राक्षसी-क्रूर बलात्कार झाला होता. प्रकरण अमेरिकेत खूप गाजलं होतं. ती बलात्कार झालेली जॉगर मीच आहे असं लेखिकेनं नुकत्याच प्रसिद्ध केलेल्या प्रस्तुत  पुस्तकात उघड केलंय.   शिर्षकात जॉगिंग म्हणजे पळणं आहे, पण पुस्तक पळण्यावर नाही.  लेखिका बँकर आहे, पण पुस्तक बँकिंग या विषयावर नाही.  लेखिकेवर झालेला बलात्कार आणि अत्याचार हे पुस्तकाला…

Read More Read More

इंग्लंडमधे पब नावाचं एक पवित्र स्थळ असतं. तिथं एल नावाचं एक प्राचीन पवित्र तीर्थ परवडेल अशा दरात दिलं जातं. या तीर्थाला भारतात बियर असं म्हणतात. इंग्लंडमधलं एल हे तीर्थ बियरपेक्षा जास्त घट्ट असतं, त्याची चवही काहीशी कडवट असते. कित्येक शतकांपासून पब ही मंदिरं-तीर्थस्थळं इंग्रजांनी उभारली आहेत. ही तीर्थस्थळं टिकवली पाहिजेत असं इंग्रजांना वाटतं. पब म्हणजे पब्लिक प्लेस. सार्वजनिक ठिकाण. पबमधे लोक बियर किंवा इतर पेय पिण्यासाठी एकत्र जमतात. खरं म्हणजे बियर किंवा मद्य हे एक निमित्त असतं. शिळोप्याच्या गप्पा, टवाळक्या,…

Read More Read More

पुअर थिंग्ज. यंदाच्या ९६ व्या ऑस्कर स्पर्धेत पुअर थिंग्ज या चित्रपटाला ७ नामांकनं होती, चार मिळाली. योर्गोस लॅंथिमोस या ग्रीक दिक्दर्शकाची ही आठवी फिल्म आहे. उत्तम अभिनेत्री, उत्तम कलादिक्दर्शन, उत्तम रंगवेषभुषा आणि उत्तम चित्रीकरण या वर्गाची पारितोषकं या चित्रपटानं मिळवली आहेत. चित्रपटाच्या सुरवातीला पाठमोरी स्त्री गडद रंगाचा ड्रेस घालून उभी दिसते.अगदी जवळून, नंतर ती लहान लहान होत जाते आणि शेवटी पाण्यात उडी मारताना दिसते. पियानोच्या ठेक्यावर. नंतरच्या दृश्यात  एक तरुण मुलगी दिसते, पियानो बडवत असते, कधी कधी पियानं पायानंही वाजवते….

Read More Read More

टकर कार्लसन यांनी पुतिन यांची घेतलेली मुलाखत सध्या गाजतेय, चर्चेत आहे.  टीव्ही अँकर-मुलाखतकार टकर कार्लसन मॉस्कोत गेले.पुतिन यांच्या आमंत्रणावरून, त्यांचे पाहुणे म्हणून. दोन तासांची पुतीनची मुलाखत कार्लसननी घेतली. पुतिन मुलाखती देत नाहीत. त्यांच्या अख्ख्या आयुष्यात त्यांनी एकदाच पत्रकारांना दीर्घ मुलाखत दिली, काही तासांची. मी सांगतो ते उतरवून घ्यायचं आणि छापायचं असा आदेश होता. त्या काही तासांच्या मुलाखतीच्या आधारे नंतर  पुतिन यांचं चरित्र प्रसिद्ध झालं. एकदा रशियाची एक अणुपाणबुडी अपघात होऊन बुडाली होती, पाणबुडीवरचे शेकडो लोक मेले होते. बोट नादुरुस्त असतांना,…

Read More Read More

प्लेगचे धडे ।। The Wisdom of Plagues. By Donald McNeill. Simon & Schuster; 384 pages; $28.99 and £20 || युरोपात १३४६ ते १३५३ या काळात  प्लेगची साथ झाली. अर्ध युरोप म्हणजे ५ कोटी माणसं मेली. प्लेगनंतर समाज जागा झाला.आरोग्यात सुधारणा झाली, वातावरणातले रोगट घटक कमी झाले, औषधोपचारात सुधारणा झाली आणि मुख्य म्हणजे लसीचा शोध लागला. प्लेग नाहिसा झाला.  भारतात १८८५ साली प्लेगची साथ आली, एक कोटी माणसं मेली.  १९१८ साली इटालीत फ्ल्यूची साथ आली. ती काही वर्षं टिकली. साथीत ५…

Read More Read More

७ ऑक्टोबरला हमासनं सुमारे २४० इसरायली नागरिकांचं अपहरण केलं, त्यांना गाझामधे नेलं, भुयारी रस्त्यांत लपवून ठेवलं.  गाझामधे हमासनं एक भुयारी मार्ग, बोगदे यांचं जाळं उभारलं आहे. किती तरी किमी लांबीचं. बोगद्याची उंची आणि रुंदी एकाद्या खोली येवढी असते, माणसं तिथं आरामात राहू शकतात, वावरू शकतात. हमासचे सैनिक त्या बोगद्यात रहातात, तिथं हमासची ऑफिसं आहेत.   इझरायलनं गाझावर आक्रमण केलं. त्या आक्रमणाचं एक उद्दिष्ट ओलिसांना सोडवणं हे होतं. जोवर ओलीस मुक्त होत नाहीत तोवर युद्ध थांबणार नाही अशी घोषणा पंतप्रधान बीबी…

Read More Read More

नेवाल्नी, डॉक्युमेंटरी. डॉक्युमेंटरी हा दृश्य जर्नालिझम असतो.  २०२२ साली नेवाल्नी याच शीर्षकाची डॉक्युमेंटरी प्रदर्शित झाली. नेवाल्नी जिवंत असताना ही डॉक्युमेंटरी चित्रीत झाली. नेवाल्नीवर पुतिननी विषप्रयोग केला होता, त्यातून वाचलेले नेवाल्नी जर्मनीत उपचार घेत होते. त्या काळात ही डॉक्युमेंटरी चित्रीत झालीय. नेवाल्नी एका रिकाम्या गोदामासारख्या जागी एका टेबलासमोर बसतात आणि बोलतात. फीचर फिल्ममधे दाखवतात तसे फ्लॅशबॅक डॉक्युमेंटरीत आहेत, नेवाल्नी यांच्या बोलण्यात आलेले संदर्भ त्या फ्लॅशबॅकमधे दिसतात.  डॉक्युमेंटरी सुरु होते. ‘तुला आवडणार नाही, आम्हालाही ते नकोय, पण समजा ते घडलं, तू मेलास,…

Read More Read More

२०११ सालच्या पुतिन यांच्या निवडणुकीला विरोध केल्यानंतर नेवाल्नी यांना फालतू कारणं दाखवून तुरुंगवास झाला. तिथून काही ना काही कारणं दाखवून अटक करणं, स्थानबद्द करणं, तुरुंगात घालणं सुरू झालं. २०१७ साली नेवाल्नी यांनी पुतिन यांच्या विरोधात उमेदवारी अर्ज भरला. सरकारनं नेवाल्नी यांच्यावर खटले भरले आणि त्या खटल्यांच्या आधारे नेवाल्नींचा निवडणूक अर्ज रद्दबातल करण्यात आला. रशियन सरकारकडं एक खासमखास माणसांचं दल आहे. ही माणसं सैन्यातली असतात, त्यांची ओळख पुसून टाकण्यात आलेली असते. त्यांची नावं, पासपोर्ट बदललेले असतात. या लोकांकडं विषाच्या कुप्या असतात….

Read More Read More

पुतिन यांचं धटिंगणासारखं वागणं इतकं दृष्टीत भरण्यासारखं होतं की पुतिन विरोधी विचार पटापट जन्मला वाढला. २००५ साली पुतिन विरोधकांची एक संघटना झाली, त्यांनी रशियन मार्च नावाची संघटना काढली. नेवाल्नी या संघटनेत सामिल झाले. परंतू या संघटनेत नाझी, अतिरेकी, टोकाचे देशीवादी, हिंसावादी लोक बरेच होते. नेवाल्नी या संघटनेच्या बाहेर पडले. नेवाल्नी याब्लोको नावाच्या एका लिबरल संघटनेत सक्रीय झाले. पण तिथंही त्यांचं पटलं नाही, संघटनेनं त्यांना हाकललं. रशियन मार्चमधले लोक अती देशीवादी होते आणि याब्लोकोमधले लोक देशीवादाच्या दुसऱ्या टोकाला होते. नेवाल्नींचा राजकीय…

Read More Read More

रशियातले सत्ताविरोधी नेते ॲलेक्सी नेवाल्नी १६ फेब्रुवारीला उत्तर रशियातल्या वैराण अती थंड तुरुंगात वारले. रक्तात गुठळी झाल्यामुळं गेले असं सरकारनं सांगितलं. त्यांच्यावर उपचार करणाऱ्या डॉक्टरांनी सांगितलं की गुठळ्या होण्याची व्याधी त्यांना  नव्हती. पाझरलेल्या बातमीनुसार नेवाल्नीना हळूहळू प्रभावी ठरणारं विष दिलं होतं, म्हणूनच त्यांचं शव नातेवाईकांच्या हवाली करायला सरकारनं नकार दिला. तुरुंगातल्या लोकांनी सांगितलं की दुपारी फिरायला गेले असताना ते कोसळले आणि उपचारांचा उपयोग झाला नाही. नेवाल्नी दररोज सकाळी सहा वाजता फिरायला जात असत. तुरुंगाचा तो नियमच होता. मग दुपारी ते…

Read More Read More