निळू दामले

एका प्रतिभावान दिक्दर्शकानं दुसऱ्या प्रतिभावान दिक्दर्शकाची मुलाखत घ्यायची ही कल्पना कशी आहे? तीही पूर्वकल्पना देऊन. तीही खूप तयारी करून. तीही कित्येक दिवस. तसं घडलंय. फ्रान्सवा त्रुफॉनं आल्फ्रेड हिचकॉकची मुलाखत घेतलीय. त्याचं पुस्तक झालं. त्या पुस्तकाच्या आवृत्या निघाल्या.  मुलाखत १९६२ साली घेतली. संपादित व्हायला १९६६ साल उजाडलं. १९६७ साली पुस्तक प्रसिद्ध झालं. हिचकॉकच्या मृत्यूनंतर या पुस्तकात भर घालून १९८० साली पुस्तक नव्यानं प्रसिद्ध झालं. चित्रपट या विषयावरचं एक सर्वोत्कृष्ट पुस्तक असं या पुस्तकाचं वर्णन करतात. हिचकॉक १९५७ साली त्याच्या पस्तिसाव्या फिल्मच्या…

Read More Read More

संता बाजार अमेरिकेतल्या (जगातल्याही कित्येक देशातली)  ख्रिस्ती घरातली मुलं २५ डिसेंबरची वाट पहात असतात. त्या दिवशी ती सकाळी उठून कोपऱ्यात ठेवलेल्या ख्रिसमस ट्रीकडं जातात.  झाडाला खोके लटकावलेले असतात. खोक्यात वस्तू असतात. मुलं फतकल मारून बसतात. एक खोका उघडतात. आनंदानं चित्कारतात. दुसरा खोका उघडतात. आनंद. मुलाभोवती वस्तूंचा जलाशय तयार होतो.   रात्री म्हणे सांता क्लॉज येऊन गेलेला असतो. त्याच्याकडं प्रत्येक मुलाचा इतिहास नोंदलेला असतो. मुलानं गेल्या वर्षभरात किती सत्कृत्यं केली?  आईबापांचं ऐकलं? नीट अभ्यास केला? सकाळी तोंड नीट धुतलं? भाज्या, गाजर,…

Read More Read More

माँक अँड द गन माँक अँड द गन या चित्रपटाला मुंबईतल्या मामी महोत्सवात उत्कृष्ट चित्रपटाचं बक्षीस मिळालंय; ऑस्करच्या स्पर्धेतही तो चित्रपट आहे. तुम्ही कधी गेला आहात भूतानमधे? जरूर जा.  जगातला सर्वात स्वच्छ देश. प्रदुषण नाही. अख्ख्या देशात सिगारेट प्यायला परवानगी नाही. दारू नाही. बंदुक सापडली तर कित्येक महिने तुरुंगवास. आपण भारतीय असू की अमेरिकन, भूतानमधे गेलं की प्रकृती बिघडण्याची शक्यता. इतक्या स्वच्छ आणि नीरव वातावरणात रहायची आपल्या शरीराला आणि मेंदूला सवयच नाही. अशा भूतानात आपण दी माँक अँड दी गन…

Read More Read More

२३ जून २०२३. नरेंद्र मोदी वॉशिंग्टन विमानतळावर उतरले. अमेरिकन सरकारनं त्यांना अधिकृत आमंत्रण दिलं होतं. मोदी प्रेसिडेंट बायडन यांच्याशी चर्चावाटाघाटी करणार होते, अमेरिकन संसदेच्या दोन्ही सभागृहांच्या संयुक्त बैठकीसमोर ते भाषण करणार होते. हे आमंत्रण आणि घटना विशेष आहे असं माध्यमांत प्रसिद्ध झालं. प्रेसिडेंट बायडन व्यक्तिशः विमानतळावर पोचले आणि त्यांनी मिठी मारून मोदी यांचं स्वागत केलं. नंतर मोदी आणि बायडन यांच्यात दीर्घ चर्चा झाल्या, काही चर्च केवळ दोघांच्यात झाल्या. दोघांनाही इंग्रजी येत असल्यानं दुभाषाची आवश्यकता नव्हती. दौऱ्यावर निघण्याआधी अमेरिकेतला कार्यक्रम ठरलेला…

Read More Read More

फोल्जर्स या प्रकाशन संस्थेनं शेक्सपियरचं विंटर्स टेल या नाटकाची सटीक संहिता नव्यानं प्रसिद्ध केलीय. शेक्सपियर इंग्रज होता. कवी होता, नाटककार होता. १५८९ ते १६१३ या काळात त्याची बहुतांश नाटकं रंगमंचावर आली.त्याची एकूण नाटकं ३८. जगात अशी एकही भाषा नाही जिच्यात शेक्सपियरचं भाषांतर झालेलं नाही. शेक्सपियरचं एक तरी नाटक आपण मंचावर आणलं पाहिजे असं प्रत्येक दिक्दर्शकाला वाटतं. शेक्सपियरच्या एका तरी नाटकात आपण भूमिका करावी असं प्रत्येक नटाला वाटतं. शेक्सपियरच्या नाटकांवरून, त्यातल्या कथानकांवरून जगातल्या मास्टर दिक्दर्शकांनी सिनेमे केलेत. आताशा काय झालंय की…

Read More Read More

अमेरिकेतल्या आणि जगभरातल्या  पेपरात;  टीव्हीवर; सॅम आल्टमन नावाचा माणूस सतत आठवडाभर गाजत होता. पहिल्या पानावर होता. न्यू यॉर्क टाईम्स असो की वॉशिंग्टन पोस्ट की वॉल स्ट्रीट जर्नल की सीएनएन; सर्वाना चिंता होती की सॅमचं काय होणार. कोण हा सॅम? वय फक्त ३७. खासदार नाही, मंत्री नाही, बँकेचा अध्यक्ष नाही, सुप्रीम कोर्टाचा प्रमुख न्यायाधीश नाही,लष्कर प्रमुख नाही, चित्रपट निर्माता नाही, खेळाडू नाही.  हा माणूस खूप श्रीमंत आहे काय? तसंही नाही.त्याची संपत्ती फार तर फार ७० कोटी डॉलर आहे. इलॉन मस्कची संपत्ती…

Read More Read More

नेपोलियन. दिक्दर्शक रिडली स्कॉट. प्रमुख नट जोकिन फीनिक्स आणि व्हेनेसा किरबी  नेपोलियन नावाचा एक फ्रेंच राजा होऊन गेला. तो  महापराक्रमी होता, खूप लढाया जिंकला. त्याला जोसेफाईन नावाची राणी होती. बहुतेक मराठी माणसांच्या पदरी नेपोलियनबद्दल येवढंच ज्ञान असतं. अशा नेपोलियनवर त्याच नावाचा सिनेमा थेटरांत आलाय.  सिनेमात नेपोलियन त्याच्या लष्करी पोषाखात दिसतो. तो घौडदौड करताना, तलवार चालवतांना दिसतो. आघाडीवर सैनिकांसोबत दिसतो. त्यानं केलेल्या काही लढाया सिनेमात दिसतात. त्या लढाया, नेपोलियनचा पोषाख, सारं काही देखणं आहे. दिक्दर्शक आणि कला दिक्दर्शकानं तो काळ आणि…

Read More Read More

धूम धडाक्यानं जाहिरात झळकली. एक देखणी मॉडेल, तिनं उंच उचलून धरलेला एक शू, स्पोर्ट शू. खर्चपूर्वक, मेहनतपूर्वक, कौशल्यपूर्वक जाहिरात. शूची किमत ५०० डॉलर. भारताच्या हिशोबात सुमारे ४० हजार रुपये. ।। हा शू एका कंपनीनं मॅरेथॉन धावकासाठी तयार केलाय. हा शू वापरला तर धावकाची धावण्याची कार्यक्षमता तीन चार टक्क्यांनी वाढते.  हा शू फक्त एक शर्यत टिकतो. म्हणजे एक शर्यत पळून झाली की शूचा उपयोग नाही.   ।। आपल्याकडं आपला एकादा कपडा जुना झाला, विरला, काही ठिकाणी फाटला तर त्या कापडाचे विविध…

Read More Read More

Charlie Chaplin vs. America: When Art, Sex, and Politics Collided.   Scott Eyman.  {} नुकत्याच प्रदर्शित झालेल्या ओपनहायमर या चरित्रपटात वैज्ञानिक ओपनहायमर याना अमेरिकन पोलिस आणि गुप्तचरांनी कसं छळलं त्याचं चित्रीकरण पहायला मिळालं. आता नुकत्याच प्रकाशित झालेल्या स्कॉट आयमन यांच्या पु्स्तकात एफबीआयनं चार्ली चॅप्लीनला कसं छळलं याची गोष्ट सांगितलीय.  आयमन चित्रपट समीक्षक आहेत.  नामांकित निर्माते, दिक्दर्शक, नट यांच्याशी त्यांचा घनिष्ट परिचय असे.चित्रपट व्यवहार आणि व्यवसाय त्यांना आतून बाहेरून माहीत आहे. प्रस्तुत पुस्तकाचा काळ अमेरिकेतला  १९४० च्या आसपासचा. दी ग्रेट डिक्टेटर…

Read More Read More

।। गाझा जमीन दोस्त झालं. पुढे काय?  ७ ऑक्टोबर २०२३ रोजी गाझामधले सुमारे १५०० हमासचे सैनिक इसरायलमधे घुसले.गाझामधून त्यांनी पाचेक हजार रॉकेटं इसरायलवर फेकली.इसरायलनं २००७ पासून गाझाची नाकेबंदी केली होती, गाझाभोवती कुंपण उभारलं होतं. हमासींनी कुंपण तोडलं. कार, मोटारसायकली घेऊन ते गाझाच्या हद्दीच्या नजीक असलेल्या किबुत्झमधे घुसले.किबुत्झचा हिब्रू भाषेतला अर्थ गट. स्वयंप्रेरणेनं संघटित झालेला गट.  सकाळच्या प्रहरी झालेला हल्ला अनपेक्षीत होता. हमासींनी बेधुंद गोळीबार करत वाटेत जो दिसेल त्याला गोळ्या घातल्या. नंतर ते घराघरात घुसले. इसरायली घरात एक सुरक्षीत खोली…

Read More Read More